INTERFLUG Luchtvaartmaatschappij der DDR

In maart 1991 ging de oost Duitse luchtvaartmaatschappij; INTERFLUG failliet. Van 1963 tot 1991 was INTERFLUG het luchtvaart gezicht van de Duitse Democratische Republiek. Toen het stalinisme ten onderging, ging ook alles wat met de DDR te maken had te onder. Voor de mensen die hun hart en ziel in INTERFLUG gestoken hadden was de ondergang een ramp. Machtloos moesten ze toekijken hoe het westerse kapitalisme een einde maakte aan hun INTERFLUG.

Net als alle andere oost blok luchtvaartmaatschappijen, was INTERFLUG geen kapitalistisch bedrijf. Alle bedrijven in de DDR werkte op het principe van planning. Geld  en hebzucht heerste er niet en er was een atmosfeer van solidariteit tussen de mensen. Anders dan de kapitalistische luchtvaartmaatschappijen uit het westen was winst maken geen noodzaak. Het doel van INTERFLUG was heel simpel; vervoer mensen. De oost Duitse regering stopte genoeg geld in de maatschappij. Dat was haar sterkte maar ook haar zwakte. De stalinisten van de ‘’Socialistische’’ Eenheidspartij Duitsland ( SED ) bemoeide zich enorm met het management wat leidde tot bureaucratisch mismanagement.

INTERFLUG begon haar bestaan als DEUTSCHE LUFTHANSA. In oost Duitsland werd deze tweede LUFTHANSA in 1955 opgericht. Dat leidde tot een conflict met de west Duitse LUFTHANSA. Volgens de westerlingen was de naam LUFTHANSA gereserveerd voor west Duitsland. Na een lang conflict werd in 1963 INTERFLUG opgericht.

Oost Berlijn werd de thuishaven van de nieuwe luchtvaartmaatschappij, Schönefelt Airport werd de luchthaven. Vanaf het begin was INTERLFUG het paradepaartje van het stalinistische SED regime. INTERFLUG toestellen werden gebruikt om belangrijke leiders van de DDR te transporteren. Walter Ulbricht gebruikte een INTERFLUG Il-14 en Erich Honecker had een INTERFLUG IL-62M tot zijn beschikking.

In 1959 vloog INTERFLUG ( Toen nog DEUTSCHE LUFTHANSA ) naar alle oost Europese hoofdsteden. Die routes werden gevolgen met IL-14 toestellen, deze sovjet toestellen werden in 1960 vervangen door de IL-18. In 1968 begon het tijdperk van straalvliegtuigen voor INTERFLUG. De Tupolev 134 werd het eerste straalvliegtuig van de maatschappij.


Al snel kwam daar in 1970 de IL-62 bij. Toen kon men ook gaan vliegen op lange afstanden. Vietnam en Cuba werden de populairste routes die INTERFLUG vloog. In verhouding tot de kapitalistische LUFTHANSA waren de ticket prijzen stukken lager in de DDR. Toch besloot INTERFLUG om in 1971 haar route naar Karl Marx Stadt ( Chemnitz ) te beëindigen. Dat kwam voornamelijk omdat de REICHSBAHN meer klanten trok dan de vluchten van INTERFLUG naar de stad.

In samenwerking met andere stalinistische staten konden veel DDR burgers goedkope reizen maken. Vakanties vieren in een ‘’socialistisch’’ broederland behoorde tot de mogelijkheden. Naast oosterse luchthavens werd ook op westerse luchthavens gevolgen. Wenen, Stockholm en Kopenhagen behoorde tot de westerse luchthavens van INTERFLUG.

Het eerste vliegtuig dat bij INTERFLUG ging vliegen was de sovjet Ilyushin Il-14. Dit toestel was in 1950 ontworpen om de Li-2 ( sovjet DC-3 ) te vervangen. Toen de DEUTSCHE LUFTHANSA in 1955 opgericht werd kwam de Il-14 als eerste toestel in dienst. De DDR produceerde tachtig IL-14 in eigen land. Deze toestellen werden in Dresden gebouwd.

In 1960 kwam de IL-18. Dit viermotorig propeller toestel vergrote het bereik van INTERFLUG. De IL-18 is dertig jaar in dienst geweest. Zelfs in 1991 was dit type toestel nog in dienst. Een sterk werkpaard was de IL-18, een robuust toestel dat op alle routes vloog. In totaal heeft INTERFLUG vijftien Il-18’s in dienst gehad. Zeven daarvan vlogen nog in 1991.

De opvolger van de IL-14 werd de Tu-134. Daarmee trad INTERFLUG het straaltijdperk in. De Tu-134 was in 1968 ontwikkeld in de Sovjet Unie. Net als alle andere sovjet toestellen kon het landen op onverharde landingsbanen en dus zeer geschikt voor zowel het leger als de burgerluchtvaart. Tweeëntwintig Tu-134’s zijn bij INTERFLUG geweest. In 1991 waren daarvan nog negentien in dienst.

Voor de lange afstand vluchten werd eerst de Il-18 gebruikt. In 1970 kocht INTERFLUG de IL-62. Daarmee kon men landen zoals Cuba en Vietnam bereiken. Erich Honecker, leider van de SED, nam een Il-62 als privé vliegtuig. Dit toestel werd omgebouwd tot ‘’Air Force One’’ van de DDR. In 1973 kwam een verbetering, de Il-62M. INTERFLUG gebruikte de Il-62M altijd op reclame materiaal. Het vliegtuig was het symbool van de DDR burgerluchtvaart. In totaal heeft INTERFLUG er dertien in dienst gehad. Negen waren er nog over in 1991.

Het personeel van INTERFLUG ging zeer solidair met elkaar om. Vele waren overtuig dat hun ‘’socialistische’’ INTERFLUG de trots van de DDR was. De SED dwong solidariteit af, wat leidde er toe dat heel wat INTERFLUG personeel trouw aan elkaar bleef.
INTERFLUG piloten waren een elite. Ze verdiende net als hun kapitalistische collega’s veel meer dan het standaard arbeiderssalaris. Toch waren de verschillen in lonen in de DDR kleiner dan in het westen.

De SED elite maakte ook gebruik van INTERFLUG. Leden van de partij konden goedkoop vliegen en hadden daardoor vaak de mogelijkheid om op vakantie te gaan in het buitenland. Zeker de leden van het politbureau van de SED hadden de financiële middelen.

Zo zie je dat er weinig verschil was tussen kapitalisten en stalinisten. Uiteindelijk is het altijd de heersende elite die gebruik kan maken van de beste mogelijkheden. Toch voelde veel DDR burgers zich trots. Vooral het personeel van INTERFLUG geloofd heilig in de ‘’socialistische’’ droom van de SED.

In 1989 begon het einde in zicht te komen. De arbeiders wouden vrijheid en democratie. INTERFLUG bleek niet geschikt te zijn om onderdeel te worden van een kapitalistische markt economie. De luchtvaartmaatschappij was niet gericht op concurrentie en marktwerking. Toen de DDR in oktober 1990 op hield te bestaan begon het leed. Zonder hun grootste geld donoor begon INTERFLUG massieve schulden te maken.

De nieuwe Duitse regering hoopte dat INTERFLUG samen met LUFTHANSA kon bestaan. Maar INTERFLUG bleek niet levensvatbaar. Uiteindelijk werd de trots van de DDR in maart 1991 failliet verklaard. De woede onder het personeel was groot. Hun INTERFLUG was in de steek gelaten door de nieuwe regering. Toch heeft ze iets achter gelaten; vriendschap tussen mensen. Het personeel van de voormalige luchtvaartmaatschappij heeft nog altijd goede contacten met elkaar. 

Nadat INTERFLUG failliet ging besloten 170 medewerkers om een doorstart te maken. Met de IL-18 toestellen werd een nieuwe maatschappij opgericht genaamd BERLINE. Het voormalige INTERFLUG personeel hoopte dat ze met BERLINE verder konden gaan. Helaas bleek ook BERLINE niet levensvatbaar. De Il-18’s waren niet meer economisch, de toestellen waren te oud en verbruikte te veel kerosine. Drie jaar na de oprichting ging ook BERLINE failliet. Daarmee kwam definitief een einde aan de oost Duitse luchtvaart.

LUFTHANSA nam een monopolie op de Duitse luchtvaartmarkt. Twintig jaar na de ondergang van de DDR is LUFTHANSA verwikkeld in een flinke concurrentie strijd met een nieuwe Duitse luchtvaartmaatschappij genaamd; AIR BERLIN. De logica van het kapitalisme noemt INTERFLUG een mislukt project. Mislukt omdat de maatschappij nooit winst maakte. Maar is dat echt noodzakelijk? Moet alles en iedereen tegenwoordig alleen werken volgens de regels van winst, hebzucht en uitbuiting? INTERFLUG, hoe beperkt ze ook was, danste niet volgens die regels. 

Strijd, Solidariteit, Socialisme

Strijd, Solidariteit, Socialisme