In 1924 nam Joseph Stalin de macht in de Sovjet Unie over. Het land was net twee jaar geleden opgericht door Vladimir Lenin en had een heftige burgeroorlog achter de rug. Onder de leiding van de Russische Communistische Partij won de arbeidersklasse de burgeroorlog tegen de aanhangers van de bourgeoisie. Helaas had de burgeroorlog een groot gevaar met zich meegebracht, een strakke partijbureaucratie!
De Russische Communistische Partij bestuurde in 1922 de gehele Sovjet Unie. Alle andere oppositie groepen waren verboden en anticommunistische kranten bestonden niet meer. Alle macht lag in de handen van de communistische partij en dat was al voor sommigen bolsjewieken fout. Alexandra Kollontai was één van de eerste bolsjewieken die het gevaar van een almachtige partijbureaucratie inzag. In 1920 stichtte ze een fractie binnen de communistische partij. Deze fractie kreeg de naam Arbeiders Oppositie!
Samen met andere leden van de partij verzette zich Kollontai tegen de macht van de oprukkende bureaucratie. Lenin en andere bolsjewieken gaven geen gehoor aan de waarschuwingen van de Arbeiders Oppositie. Ze waren veel te druk bezig met de burgeroorlog. Voor partijleiders zoals Lenin en Trotsky was het redden van de sovjet staat belangrijker dan interne partij zaken regelen!
Op het tiende congres van de Russische Communistische Partij in 1921, werden alle fracties verboden. Zonder het direct te weten, had Lenin de partijbureaucratie een grote dienst gedaan. De Arbeiders Oppositie was nu monddood gemaakt, toch was de partijbureaucratie nog niet in staat om kritische bolsjewieken te royeren. Alexandra Kollontai en haar aanhang bleef doorvechten tegen die partijleiders die steeds meer macht aan zich zelf begonnen te geven. Toen Stalin in 1922 generaal secretaris werd en Lenin zich uit de politiek terug trok, werd het steeds lastiger om de bureaucratie tegen te spreken!
In 1923 stichtte Leon Trotsky de Linkse Oppositie, een groep van bolsjewieken die net als Alexandra Kollontai het gevaar van de bureaucratie inzagen. Trotsky ging de strijd aan met het trio van de partijbureaucratie ( Stalin, Zinoviev en Kamenev ). Dit trio werd het gezicht van een nieuwe groep bolsjewieken die geen wereldwijde sovjet republiek wouden, maar socialisme in eigen land. Ze steunde ook de Nieuwe Economische Politiek, die Lenin in 1921 had ingevoerd!
De zieke Lenin merkte dat de partijbureaucratie een gevaar geworden was. Hij zag hoe veel macht Stalin had en hoe de partij zich had ontwikkeld tot een nieuwe elite. Lenin waarschuwde in zijn testament voor de macht van Stalin. De partij moest zo snel mogelijk een nieuwe generaal secretaris kiezen, vond hij. In maart 1923 kreeg Lenin zijn derde hartaanval en was volledig uitgeschakeld als mens. Hij kon niet meer praten of lopen!
Met de uitschakeling van Lenin stond Stalin niets meer in de weg. Na Lenin’s dood op 21 januari 1924 nam hij de macht over de Unie van Socialistische Sovjet Republieken over. Daarmee was de partijbureaucratie verenigd onder één man; Joseph Stalin. De stalinisten begonnen meteen met het uitschakelen van kritische bolsjewieken. Trotsky verloor in 1925 zijn post als volkscommissaris. Alexandra Kollontai werd min of meer verbannen naar het buitenland als sovjet ambassadeur, daarmee was ze uitgeschakeld. Ze leefde nog tot 1952 een leven als sovjet ambassadeur in Noorwegen, Mexico en Zweden!
Het lichaam van Lenin werd een reliek voor de nieuwe staatsreligie van de Sovjet Unie. Overal werd Lenin’s gezicht getoond, hij werd een icoon en iedereen moest respect voor hem hebben. Duizenden Lenin beelden werden gemaakt, meestal werd hij afgebeeld naast Joseph Stalin die zich presenteerde als trouwe opvolger van Lenin. Na 1929 werd de stalinistische persoonlijkheidscultus zeer sterk. Helemaal zou de persoonlijkheidscultus rond sovjet leiders pas in 1991 ophouden, met de val van de Sovjet Unie!
Joseph Stalin maakte in 1925 ook vijanden binnen zijn eigen bureaucratie. Zelfs zijn beste vrienden; Zinoviev en Kamenev vonden dat hij gevaarlijk werd. Ze besloten om samen met Leon Trotsky tegen Stalin te vechten. De generaal secretaris zag dit aan als verraad en keerde het hele partij apparaat tegen Zinoviev en Kamenev. Ondanks het dappere verzet van Trotsky lukte het hem niet om de partij te redden uit de klauwen van de stalinisten. Op het 15de partijcongres in 1927 werden Leon Trotsky, Giorgy Zinoview en Lev Kamevev door het partijcongres uit de communistische partij gezet.
Zinoview en Kamenev vonden het heel erg dat ze door hun partij uitgestoten waren. Ze smeekte Stalin om weer toegelaten te worden. De grote leider ging akkoord, maar eerst moesten Zinoview en Kamenev leugens verspreiden over Leon Trotsky en de oppositie. Ze deden het en werden in 1928 weer toegelaten tot de partij. Echter een post in het centraal comité konden ze vergeten. Die posten waren nu gevuld met trouwe aanhangers van Stalin, zoals Molotov.
Leon Trotsky weigerde om te capituleren voor Stalin. Hij werd in 1929 uit de Sovjet Unie verbannen. Met de overwinning van de stalinisten op de anti-stalinistische bolsjewieken in 1927 was de stalinistische contrarevolutie in de Sovjet Unie geslaagd. Tot 1991 zouden ze de USSR besturen en in naam van Marx en Lenin de arbeidersklasse onderdrukken. Maar helemaal veilig voelde zich de stalinisten na 1927 niet. Stalin vreesde zijn oude tegenstanders. Ook al had hij de totale macht, toch vreesde hij de oude bolsjewieken en hun invloed op de Sovjet Unie!
De economie van de Sovjet Unie was van 1921 tot 1929, een gedeeltelijke markt economie. De staat had veel invloed, maar de bedrijven werkte volgens markt regels. Deze Nieuwe Economische Politiek ( NEP ) zorgde ervoor dat de Sovjet Unie, haar economisch niveau van 1913 bereikte. De NEP was vooral ingevoerd om de boeren rustig te houden. Die hadden de bolsjewieken fel bestreden tijdens de burgeroorlog. Om die boeren rustig te houden werd in 1921 de NEP ingevoerd.
Maar de NEP was geen goede marxistische propaganda. De Sovjet Unie had een gedeeltelijke kapitalistische economie en dat vond Stalin maar niets. Hij wou het agrarische land ombouwen tot een machtige industrie natie. Daarom begon hij in 1929 met het invoeren van het vijf jaren plan. De gehele economie werd gecollectiviseerd. In principe is dat niet verkeerd, maar de manier waarop was barbaars, ondemocratisch en gewelddadig!
De sovjet landbouw heeft lange tijd geleden onder deze waanzinnige politiek. Aan de vooravond van de collectivisatie, bedroeg de productie 109 miljoen poed (een tsaristische gewichtsmaat). Op het hoogtepunt van het collectivisatieprogramma was dat terug gebracht tot 48 miljoen. De boeren lieten massa slachtingen plaatsvinden onder het vee, omdat de boeren dit verkozen boven het afstaan van hun kudden aan het collectief. Het aantal schapen nam af met 66%, het aantal paarden met 55%!
Een logisch gevolg van deze massa collectivisatie was honger. Een hongersnood trok door het land en trof vooral Oekraïne. Daar stierven in 1932 ongeveer 8 miljoen sovjet boeren aan honger. 3 miljoen daarvan waren kinderen, ze stierven door ondervoeding. Sommigen beweren dat Stalin deze hongersnood opzettelijk heeft veroorzaakt. Hij zou de oppositie tegen zijn bewind in Oekraïne willen uitmoorden. Tot de dag van vandaag is er een felle discussie over dit onderwerp. Rusland beweert dat die 8 miljoen stierven door de collectivisatie, terwijl Oekraïne beweert dat Stalin opzettelijk deze hongersnood heeft veroorzaakt.
Na de collectivisering van de economie begon het grote terreur. Dit terreur moest voor eens en voor altijd alle tegenstanders van Stalin afmaken. Oude critici van de partijbureaucratie werden nu geroyeerd en opgepakt. Zinoview en Kamenev behoorde tot de slachtoffers van de stalinistische zuiveringen. Ook de leider van de Rechtse Oppositie in de Sovjet Unie; Nicolai Bukharin werd opgepakt en vermoord. Stalin had met Bukharin samengewerkt tegen de Linkse Oppositie van Trotsky. Nu was de NEP voorstander niet meer nodig. Als aanhanger van de NEP werd Bukharin neergezet als ‘’kapitalistische’’ revisionist!
Niet alleen arbeiders en boeren werden het slachtoffer van de zuiveringen. Ook het militair werd geraakt. Duizenden officieren werden vermoord, zelfs leden van het opperste militair werden geëxecuteerd. De waanzin van Stalin leidde er toe dat hij in 1941 slecht voorbereid was op de Duitse invasie. Het Rode leger was door de zuiveringen niet in staat om de Duitsers in 1941 tegen te houden. Pas na de overwinning bij Stalingrad kon Stalin’s leger de nazistische vijand het hoofd bieden!
De zuiveringen van 1936-1938 hadden ook impact op de partijbureaucratie, de angst voor Stalin groeide. Niemand durfde hem tegen te spreken, iedereen gedroeg zich als een trouw aanhanger van Stalin’s socialisme in eigen land. De grote leider was eigenlijk helemaal niet zo groot. Hij was slechts 1.62 meter lang. Maar op propaganda plaatjes werd Stalin altijd groot en machtig afgebeeld. Tijdens de parades in Moskou, stond hij op een verhoging zodat het leek alsof hij groter was!
Het hoogte punt van de grote zuiveringen was misschien de Moskou processen. Deze rechtszaken werden door Stalin gebruikt om zijn tegenstanders te laten berechten voor misdaden die hij meestal zelf verzonnen had. Zinoview en Kamenev werden berecht tijdens die processen en veroordeeld tot de dood. Bijna alle sovjet leiders van 1934 werden afgezet, vermoord of verbannen. Alleen een zeer trouwe stalinistische kern bleef bestaan. Deze elite zouden de toekomstige leiders van de Sovjet Unie worden.
Na de tweede wereld oorlog was de Unie van Socialistische Sovjet Republieken opper machtig. Stalin had oost Europa en oost Duitsland in bezit. De stalinistische bureaucratie liet haar marionetten aan de macht komen. In oost Duitsland dwong Stalin de sociaal democratische SPD te fuseren met de stalinistische KPD. Uit die fusie ontstond de SED en die partij zou tot 1989 de DDR besturen!
In China kwam Mao Zedong aan de macht. Deze Chinese stalinist was sinds 1935 de leider van de Chinese Communistische Partij. Ondanks hun overeenkomsten waren Stalin en Mao niet elkaars beste vrienden. Mao geloofde in een boeren revolutie en zijn maoïsme was gebaseerd op de boeren en niet op de arbeiders. Hij streefde een ‘’socialistische’’ boerenstaat na en was geen slaafje van Moskou. De relatie tussen Stalin en Mao bleef dus zakelijk!
De jaren 1945-1953 waren zwaar voor oost Europa. De stalinisten voerde een klassieke stalinistische koers en verheerlijkte Stalin. Met dwang en terreur werden de oude oost Europese landen omgebouwd tot stalinistische landen. De planeconomie bracht best wat welvaart, maar doordat de arbeiders geen inspraak hadden bleven de economieën van het oost blok ver onder het niveau van het kapitalistische westen. De media van de bourgeoisie in het westen, gaf het marxisme de schuld van de zwakke oosterse economie. Volgens hun was het socialisme onder gesteld aan het kapitalisme. Sommigen gingen dat echt geloven!
De stalinistische bureaucratie in Moskou was het terreur langzaam zat. Het Stalin tijdperk had zijn tol geëist. Vooral de gehate NKVD bracht veel onheil, ook over de leden van de partijbureaucratie. NKVD leider; Beria was de Heinrich Himmler van Stalin. Hij liet elke critici tegen het stalinistische bewind oppakken en afvoeren naar concentratiekampen. De angst tegen Stalin liep zelf zo hoog op dat niemand durfde te stoppen met applaudisseren als hij een toespraak hield!
Gelukkig hoefde de partijbureaucratie niet lang te wachten. In maart van het jaar 1953 stierf de man die ze in 1924 aan de macht geholpen hadden. Joseph Stalin’s dood kwam als een redding. De stalinisten kozen Nikita Khrushchev als nieuwe generaal secretaris.De dood van Stalin zorgde voor diepe rouw in de Sovjet Unie. Ondanks het leed dat Stalin veroorzaakt had kwamen duizenden sovjet burgers naar zijn lijk kijken. Velen huilden, ze huilde uit angst voor de toekomst. Sinds 1924 was Stalin hun grote leider geweest. Nu was hij dood en stonden ze voor een onzekere toekomst!
Nikita Khrushchev volgde drie jaar de klassieke stalinistische koers. Hij liet Stalin naast Lenin leggen en zorgde ervoor dat iedereen de grote leider trouw bleef. De hele wereld verwachtte dat de sovjet bureaucratie trouw zou blijven aan het klassieke stalinisme. Het 20ste partij congres leek dan ook typisch stalinistisch congres te worden. Maar alles werd anders toen Nikita Khrushchev het lef had om de misdaden van Stalin aan de wereld bloot te stelen. Sinds 1927 had niemand kritiek gegeven op Stalin. De shock was enorm, maar het merendeel van de bureaucratie was opgelucht!
Joseph Stalin werd verwijderd uit het openbare leven. Zijn standbeelden werden neergehaald en zijn naam verwijderd van monumenten. In 1961 liet Nikita Khrushchev het lichaam van Stalin uit het mausoleum van Lenin halen. De grote dictator werd begraven in de muur van het Kremlin naast andere sovjet politici. Khrushchev maakte een einde aan de persoonlijkheidscultus rond Stalin, maar het icoon Lenin bleef bestaan. Juist omdat Stalin nu weg was werd alle aandacht gegeven aan Lenin. Nog meer beelden werden van hem gemaakt en overal neergezet!
Ook kregen de sovjet burgers meer vrijheden. Kritiek op de partijbureaucratie bleef verboden, maar de communistische partij bemoeide zich minder met het persoonlijke leven van de sovjet burgers. Voor de partij elite kwam dit heel goed uit. Nu konden ze min of meer genieten van hun status als leiders van een ‘’arbeiders’’ staat, zonder dat een almachtige leider ze in de gaten hield. De gehate NKVD kreeg een nieuwe naam; KGB. Beria werd door de reformistische stalinisten afgezet en na een kort proces ( helemaal in stalinistische stijl ) vermoord!
Uiteindelijk vond de bureaucratie dat de hervormingen te ver gingen. De neostalinist Leonid Brezhnev werd in 1964 gekozen tot generaal secretaris van de communistische partij. Onder zijn bewind werden enkele hervormingen terug gedraaid. Brezhnev was een liefhebber van luxe dingen. Hij hield van de jacht, liet zich rondrijden in westerse auto’s en droeg kilo’s aan onderscheidingen, die hij zich zelf gegeven had. Brezhnev genoot van het elitaire leven als generaal secretaris en was het symbool van de enorme zelfverrijking van de partijbureaucratie!
Op 10 november 1982, stierf Leonid Brezhnev. Hij werd opgevolgd door Adropov en Chernenko. Beidde sovjet leiders waren oude mannen die beiden geen drie jaar volhielden voordat ze stierven. In 1985 koos de communistische partij een jongere leider. Deze leider had de naam Mikhail Sergeyevich Gorbachev. Gorbachev zag dat de Sovjet Unie zeer slecht liep. Dus besloot hij om zware hervormingen door te voeren. De USSR moest het Chinese model volgen en een markt economie aannemen, dat was zijn plan. Helaas liet Gorbachev krachten los die hij niet meer kon tegenhouden. Met de ondergang van de Sovjet Unie in 1991 kwam de voorspeling van Leon Trotsky uit. De kapitalistische contrarevolutie lukte alleen, doordat de partijbureaucratie 70 jaar lang leugens en illusies had verspreidt!
