Revolutionair links is verdeeld in twee richtingen, je hebt stalinistische partijen en trotskistische partijen. De stalinisten minachten de trotskisten en de trotskisten minachten de stalinisten. Dit conflict is al bijna 100 jaar oud en gaat terug naar de Russische burgeroorlog en de opkomst van het stalinisme in de Sovjet-Unie. De stalinisten waren de aanhanger van Joseph Stalin, die zijn regime steunde en daarmee de totalitaire dictatuur die tot 1991 heerste in de Sovjet-Unie. De trotskisten behoorde tot de critici van Stalin en werden massief vervolgt en gedood door de Russische stalinisten. Zij waren verbonden aan Leon Trotsky, die in augustus 1940 vermoord werd door een stalinistische agent in Mexico!
Maar ook onderling zijn er sektarische conflicten. Binnen het stalinisme zijn ook richtingen die elkaar minachten en haten. Het stalinisme na Stalin's dood, werd minder dogmatisch en minder totalitair, dit tot woede van de klassieke stalinisten. Deze klassieke stalinisten minachten alle stalinistische communisten die niet 100% loyaal zijn aan de persoon Joseph Stalin. Terwijl de gematigde stalinisten juist vinden dat de klassieke stalinisten, zich dogmatisch opstellen en een slaafse loyaliteit hebben aan personen in plaats van aan idealen!
Stalinisten zijn echter niet de enigen met onderlinge conflicten. Ook binnen de trotskistische beweging zijn er verschillende meningen ontstaan. Zo zijn er aanhangers van de ''staatskapitalisme'' theorie. Deze theorie beweert dat de Sovjet-Unie geen planeconomie had, maar een staats-kapitalistische econome. De Britse; Socialistische Arbeiders Partij ( SWP ) is de partij die de theorie van het ''staatskapitalisme'' verspreid onder de trotskisten. Maar de orthodoxe trotskisten zien daar niets in. Die houden vast aan de leer van Trotsky, die zegt dat de Sovjet-Unie een gedegenereerde arbeidersstaat was en de stalinistische regimes, noemen ze misvormde arbeidersstaten!
Hoewel revolutionair links wordt gedomineerd door partijen vanuit de stalinistische/trotskistische hoek, zijn er ook partijen die een niet-leninistische vorm van het socialisme nastreven. Bijvoorbeeld de Socialistische Arbeidspartij ( SLP ). Deze partij werd in 1996 opricht door een bekende Britse vakbondsleider. De SLP is heel erg anti-EU en staat voor een socialistisch Brittannië dat zich los rukt uit de klauwen van de Europese Unie. In 2004 werden klassieke stalinisten geroyeerd uit de SLP. Bijna alle leden van het centraal comité en de hele partijafdeling in Yorkshire werd uit de partij gezet. Deze klassieke stalinisten stichtte toen de Communistische Partij van Groot Brittannië - Marxistisch-Leninistisch, een klassieke stalinistische partij die meer een sekte lijkt. Maar die sektes zijn ook te vinden bij het trotskisme. Neem bijvoorbeeld de Arbeiders Revolutionaire Partij ( WRP ). Deze partij nam geld aan van Muammar Gaddafi en dat voor een trotskistische partij, die zich juist kritisch hoort op te stellen tegen het Arabisch-nationalisme!
Andere niet-leninistische partijen zijn bijvoorbeeld de Communistische Arbeiders Organisatie. Deze partij behoort tot het linke communisme, een niet-leninistische stroming die de heerschappij van de arbeiders nastreeft, maar zonder een voorhoede partij zoals Lenin dat voor ogen had. Maar de overweldigde meerderheid van alle revolutionair linkse partijen steunen een leninistische interpretatie van het marxisme. Het verschil ligt vooral in hoe ze naar het verleden kijken. Stalinisten zien de Sovjet-Unie aan als socialistisch, terwijl trotskisten dat juist verwerpen. De stalinisten vinden dat landen zoals Cuba en Noord Korea kritiekloos gesteund moeten worden tegen het Amerikaanse imperialisme. De trotskisten geven echter kritiek op de eenpartijstaat en in het geval van Noord Korea, felle kritiek op de persoonlijkheidscultus van de twee Kim's!
De officiële Communistische Partij van Groot Brittannië bestond van 1920 tot 1991. Net als de meeste communistische partijen werd de CPGB opgericht net na de eerste wereld oorlog. Sovjet Rusland steunde de oprichting en bleef de partij tot 1991 steunen. De communisten probeerde samen te werken met de gematigde socialisten van de Arbeidspartij. Maar die waren behoorlijk anticommunistisch en de samenwerking tussen communisten en socialisten was niet bepaald vruchtbaar. In 1924 werd de partij het slachtoffer van een schandaal. Een brief vermoedelijk gestuurd door Grigory Zinoview, beweerde dat de CPGB bezig was met het infilteren van de Britse overheid. Dit leidde tot paniek bij de heersende klasse, die een anticommunistische heksenjacht opende. Later bleek dat de brief nep was, vermoedelijk gemaakt door anticommunisten om een heksenjacht te ontketenen tegen de CPGB!
Na de overwinning van Stalin in Rusland, werd de CPGB een loyale stalinistische partij. Trotskisten en critici van het stalinisme werden geroyeerd. In de jaren 30 probeerde de nu stalinistische communisten, arbeiders weg te lokken uit de officiële vakbonden. Die werden gedomineerd door de anticommunistische socialisten van de Arbeidspartij. De pogingen van de CPGB om rivaliserende vakbonden op te richten mislukte grotendeels. Lenin zei al dat communisten juist moeten werken binnen de bestaande arbeidersorganisaties, maar Stalin schilderde de sociaal democratische vakbonden af als ''sociaal fascistisch''. Pas toen Hitler benoemd werd tot rijkskanselier in Duitsland, gaf Moskou het bevel om Volksfronten op te richten met de sociaal democratie en de progressieve bourgeoisie. Trotsky bekritiseerde dit en zei dat de Volksfronten geen socialistische revolutie nastreefde en gewoon kapitalistisch van aard waren. Dat was logisch omdat de sociaal democraten en de progressieve kapitalisten allemaal in het kapitalisme geloofde!
Tijdens de tweede wereld oorlog moest de CPGB zich tegen de oorlog keren. Stalin zei dat de oorlog een imperialistische oorlog was. Dit veranderde echter op 22 juni 1941, toen de Sovjet-Unie aangevallen werd. Opeens waren alle communistische partijen voorstanders van de oorlog en steunde ze de geallieerden, die ze voor 22 juni nog beschuldigen van oorlogvoering en massamoord. Na de oorlog won de partij, twee zetels in het Huis van Lords, maar verloor die vijf jaar later mede door het anticommunisme dat heerste in het Verenigd Koninkrijk. De grootste klap voor de stalinisten kwam in 1956, toen veel partijleden de partij verlieten. Dit kwam door de Hongaarse opstand, die door de Sovjet-Unie werd neergeslagen. Veel Britse communisten konden dit niet steunen en verlieten de partij. Het was een zware klap voor de CPGB!
Maar de stalinistische partijleiding bleef dogmatisch de Sovjet-Unie steunen. Ook toen die in 1968, Tsjecho-Slowakije binnen viel. In de jaren 70 kwam het eurocommunisme op dat meer afstand wou nemen van Moskou en het stalinistische dogmatisme. Rond 1977 was het bestuur van de CPGB in de ban van het eurocommunisme, tot woede van de anti-revisionisten. Deze anti-revisionisten vonden dat de partij het marxisme-leninisme verraden had en daarom werd de Nieuwe Communistische Partij van Brittannië gesticht. Anders dan de CPGB was de NCPB juist klassiek stalinistisch en steunde niet alleen kritiekloos de Sovjet-Unie, maar ook de persoon Joseph Stalin!
In de jaren 80 waren de debatten tussen de euro-communistische partijleiding en de gebleven anti-revisionisten fel. Het verzwakte de partij, die toch al nauwelijks meer steun had onder het Britse proletariaat. In 1988 splitste zich weer een deel van de CPGB af en noemde zich Communistische Partij van Brittannië. De CPB begon haar bestaan toen kritische partijleden van de CPGB vonden dat de partijleiding door het eurocommunisme totaal de weg kwijt was. In een zekere zin hadden ze daar gelijk in. Het eurocommunisme was een doodgeboren kind, een wanhopige poging van het Europese stalinisme om afstand te nemen van de misdaden van de Sovjet-Unie, maar toch nog loyaal te blijven aan de principes van het ''socialisme in eigen land''. Toen de Jonge Communistische Liga in elkaar stortte en de krant van de CPGB failliet dreigde te gaan, besloten enkele kritische leden om een nieuwe communistische partij op te zetten!
Het einde voor de CPGB kwam in 1991. Met het verbod op de Communistische Partij van de Sovjet-Unie ( CPSU ) door Boris Yeltsin in augustus 1991, kwam ook een einde aan het bestaan van de Communistische Partij van Groot Brittannië. De laatste leidster van de partij was Nina Claire Temple, die ervan overtuigd was geraakt dat het marxistische socialisme geen kans meer had. Nu de CPSU vernietigd was en de USSR uit elkaar viel vond Nina Temple, dat de Britse communisten maar moesten capituleren voor de ''overwinning'' van het kapitalisme. Op het laatste congres van de CPGB werd besloten om de naam te veranderen in Democratisch Links, dat was op 22 november 1991. Deze sociaal democratische partij zou tot december 1998 bestaan!
Terwijl de stalinistische CPGB verging in een sociaal democratische partij. Groeide het trotskisme in Groot Brittannië. Anders dan de stalinisten, waren de trotskisten altijd tegenstanders geweest van Moskou en dus moeilijker om aan te vallen. De kapitalistische media had het geluk dat trotskisten veel sektarisch gedrag vertoonde en vaak splitste in kleine dogmatische groepen. Ideologische zuiverheid is bij veel trotskisten zeer belangrijk. Hierdoor ontstaan echter ook conflicten over wat nu wel ideologisch zuiver is en wat niet. Britse trotskisten probeerde na de tweede wereld oorlog een anti-stalinistische revolutionaire partij op te richten. De Revolutionair Communistische Partij bestond echter maar vijf jaar, omdat de Vierde Communistische Internationale besloot om de sociaal democratische arbeiders partijen om te vormen tot revolutionaire arbeiders partijen. Trotskisten moesten gaan werken binnen de sociaal democratie en die weer revolutionair socialistisch maken!
Er waren enorm veel debatten over het aansluiten bij de sociaal democratische partijen. Veel troskisten zagen geen heil in de sociaal democratie. Maar de wil van de Vierde Communistische Internationale stond boven dat van de nationale afdelingen. Dus moesten de trotskisten gaan werken binnen de sociaal democratie. Niet iedereen wou dat doen. Yigael Gluckstein was één van die trotskisten die niet lid werd van de sociaal democratische Arbeidspartij. Hij werd lid van de Socialistische Recensie groep die in 1960 de Internationale Socialisten werden. Gluckstein werkte toen onder een schuilnaam die hem bekendheid opleverde. Onder de naam Tony Cliff zou hij de geschiedenis ingaan als de oprichter van de Socialistische Arbeiders Partij!
In 1977 waren de Internationale Socialisten van Tony Cliff, de grootste trotskistische groep in het Verenigd Koninkrijk. Met bijna 3.000 leden had de groep veel invloed op radicaal links en was groter dan menige maoistische groepen. Toen werd besloten om van de Internationale Socialisten een politieke partij te maken genaamd de Socialistische Arbeiders Partij ( SWP ). Cliff had weinig tijd voor hobby's. Net als Lenin werkte hij in zijn vrije tijd, alleen maar aan zaken gerelativeerd aan de SWP. Hij was de uitvinder van de Staatskapitalisme theorie en beweerde dat de Sovjet-Unie een kapitalistische economie had. Tony Cliff kreeg daardoor een slechte relatie met de orthodoxe trotskisten die vast hielden aan Trotsky's theorie van een degenereerde arbeidersstaat!
Toen de sociaal democratie haar draai naar rechts maakte, werd duidelijk dat de oude arbeiderspartijen niet meer socialistisch te maken waren. In 1991 werden trotskistische leden van de Britse; Arbeidspartij geroyeerd, waarna de sociaal democratie voorgoed de kant van het kapitalisme koos. De geroyeerde trotskisten waren lid van de Militante Tendentie, een revolutionair socialistische fractie van de Arbeidspartij rond het blad; Militant. Ooit was de hele Liverpool afdeling van de Arbeidspartij lid van de Militante Tendentie, tot grote schrik van het anticommunistische partijbestuur. Daarom werd ook besloten om alle revolutionair socialisten te royeren uit de Britse sociaal democratie!
Onder de naam; Militant Arbeid gingen de trotskisten verder. Uiteindelijk werd besloten om in 1996 hun groep om te noemen tot de Socialistische Partij. De SP maakt tegenwoordig deel uit van het Comité voor een Arbeiders Internationale, een groepering van trotskistische revolutionair socialisten uit meer dan 40 landen. In het Verenigd Koninkrijk zet de SP zich in voor een socialistische samenleving op democratische principes. Generaal secretaris van de Socialistische Partij is Peter Taaffe die al in de jaren 80 een bekendheid was binnen Militant!
Een kleine groep trotskisten werkte nog binnen de nu neoliberale Arbeidspartij. Onder de naam Socialistisch Verzet proberen deze trotskisten om de Arbeidspartij weer socialistisch te maken. Volgens de Socialistische Partij zijn hun pogingen nutteloos, aangezien de sociaal democratie nu volledig kapitalistisch is en ook neoliberaal denkt. Daarom vindt de SP dat een nieuwe arbeiderspartij opgericht moet worden. Pogingen daartoe lopen echter steeds mis, mede door het sektarisch gedrag van de Socialistische Arbeiders Partij ( SWP ). De partij van Tony Cliff heeft de neiging om alles te willen bepalen. Ze gebruiken hun ledenaantal om hun zin door te drukken. Ook vindt de SWP dat je geen socialistisch programma moet gebruiken omdat dit de arbeiders zou afschrikken. De SWP is al vaker beschuldigd van sektarisch gedrag en niet alleen door de kapitalistische media. Bijna alle trotskistische groepen hebben ermee te maken gehad, dat SWP leden hun aantallen gebruiken om de wil van hun partij door te drukken!
In 2013 verlieten veel revolutionair socialisten de SWP na een verkrachtingsschandaal. Een jong lid had aangegeven dat ze verkracht was een ander lid. In plaats van naar de politie te gaan ( wordt niet vertrouwt door veel revolutionair socialisten in het Verenigd Koninkrijk ) ging ze naar de partijleiders, die een onderzoek instelde. Volgens onderzoek was er geen spraken van verkrachting wat niet goed viel bij veel revolutionair socialisten binnen en buiten de partij. Omdat de verdachte een belangrijk lid was, kwam er veel kritiek op het onderzoek. De partij gebruikte bureaucratische methodes om critici te mond te snoeren en sloot alle discussies over de verkrachtingszaak. Dit veroorzaakte een golf van woede binnen de SWP, waaraan de kapitalistische media graag deelnam. De rechtse tabloids zagen hun kans om revolutionair socialisten weer eens flink zwart te maken!
Het probleem bij de SWP is dat fracties niet toegestaan zijn. Alleen tijdens congressen mogen leden zich verenigen in fracties, die moeten echter allemaal ontbonden werden na de discussies. De SWP beroept zich op het leninisme, vrijheid van discussies maar eenheid in actie. Dit is echter foutief want Lenin verbood nooit fracties. Het fractieverbod kwam pas in 1921, mede door de Russische burgeroorlog. De SWP zit echter niet in een burgeroorlog en heeft geen rede om fracties te verbieden. Vermoedelijk worden fracties niet toegestaan om de macht centraal te houden bij de 20 leden van het centraal comité!
Revolutionair links in Groot Brittannië is verdeeld. Zowel stalinisten als trotskisten zitten vast in sektarisch gedrag en ook onderling zijn er conflicten. Wel worden nog pogingen gedaan om revolutionair links te verenigen. Zo is er de Vakbond en Socialistische Coalitie genaamd TUSC. Hierin zitten zowel de SP als de SWP wat goed is omdat deze partijen het grootst zijn. Verder geven verschillende vakbonden steun aan TUSC. Helaas is het Britse proletariaat nog niet overtuigd. Dat is ook logisch omdat de Arbeidspartij nog door vele gezien wordt als een partij van de arbeiders. Het is de taak van revolutionair socialisten om de neoliberale sociaal democraten te ontmaskeren en te tonen dat een socialistisch alternatief mogelijk is!
Linkse eenheid, solidarteit, debat en actie
Dat zou mooi zijn als er niet zoveel sektarisme was!
