Tot het jaar 1990 kende Zweden een sociale markt economie. Sommigen dachten zelfs dat er spraken was van socialisme in het Scandinavische land. De overheid van Zweden werd jarenlang gedomineerd door de Zweedse Sociaal Democratische Partij. Anders dan in Nederland hoefde de sociaal democraten nooit compromissen te sluiten met rechtse partijen. De sociaal democratie in Zweden kon het socialisme makkelijk invoeren. Dat deden ze echter niet, de sociaal democraten hielden vast aan een sociaal kapitalisme. Dat hield in dat de kapitalisten verplicht werden om zich aan sociale regels te houden. Regels zoals; eerlijke lonen, progressieve belastingen, een achturige werkweek en goede arbeidsvoorwaarden.
Uit angst voor een communistische overwinning bij verkiezingen accepteerde de Zweedse kapitalisten dit systeem. Dat is ook de rede waarom geheel Noord Europa zo welvarend werd, de welvaart was eerlijker verdeeld dan elders in de wereld. Natuurlijk hielden de kapitalisten diep in hun hart hier niet van, maar de dreiging van het communisme ( stalinisme ) was zo groot dat ze meegingen met de sociale markt economie!
Echter in de jaren 80 stagneerde het stalinisme in de Sovjet-Unie. Ook in de Volksrepubliek China begonnen kapitalistische hervormingen. De kapitalisten in de wereld zagen dat het ''communistische'' gevaar geweken was. Dus hadden ze ook geen rede meer om een sociale markt economie te steunen. Toen China haar arbeidsmarkt begon te openen, verplaatste veel bedrijven hun productie naar China. Eind jaren 80 waren de ervaringen met de Chinese arbeidskrachten zo ''positief'' dat meer bedrijven naar China gingen.
In het westen verloren mensen hun beroepen en ook de overheden verloren aan inkomsten. De aanhangers van het neoliberalisme brulde dat privatiseringen nodig waren om de economie weer ''gezond'' te maken. Ook in Zweden brulde de aanhangers van de Gematigde Partij ( conservatieven ), dat de overheid moest inkrimpen. De val van de Sovjet-Unie en de ondergang van het ''reëel bestaande socialisme'', gaf de anticommunisten een enorme propaganda overwinning. Een centrum-rechtse coalitie uit vier kapitalistische partijen kon een regering vormen in 1991!
De partij van de communisten in Zweden droeg tot 1990 de naam; Linkse Partij - Communisten. Na de ondergang van het stalinisme noemde de partij zich alleen nog: Linkse Partij. Het communisme werd afgezworen als ideologie. Tegenwoordig is de Linkse Partij een gematigde partij en verliest steeds meer steun. Dat komt voornamelijk doordat de partij steunt verleent aan sociaal democratische regeringen, die neoliberale politiek voeren. De Linkse Partij won slechts 5,60% van de stemmen, bij de verkiezingen in 2010. Vergelijk dit met 1998 toen de partij nog 12% won!
Na de ondergang van het stalinisme, werd ook het neoliberalisme ingevoerd in Zweden. Privatiseringen van scholen en ziekenhuizen waren snel en brut. Opeens werd winst maken enorm belangrijk in de Zwedse maatschappij. Menselijke waarde verdween en dat voelde vooral de arbeidersklasse. Tot die arbeidersklasse behoren ook buitenlandse arbeiders. In de jaren 70 kwamen veel arbeiders uit het midden oosten en Turkije naar Europa. Net als in Nederland hoopte men dat het om tijdelijke arbeidskrachten zou gaan. Dat bleek niet het geval, de buitenlandse arbeiders bleven in Noord Europa!
Deze groepen niet-Zweedse arbeiders werden in goedkope huizen gezet en min of meer met rust gelaten. Echter toen het neoliberalisme kwam werd deze groep het mikpunt voor racisme en discriminatie. Doordat de buitenlandse arbeiders voor een lager loon werkte dan de ''Zweedse'' arbeider, nam de kapitalist natuurlijk de buitenlandse arbeidskracht in dienst. Hierdoor groeide de haat en de afkeer tegen buitenlanders, bij veel blanke arbeiders.
Echter de arbeiders van buitenlandse afkomst hadden het ook niet makkelijk. Hun kinderen groeide op in een maatschappij die steeds killer werd. De sociale voorzieningen waar vele gebruik van maakte werden door zowel conservatieven als sociaal democraten ( met steun van ex-communisten ) afgebroken. Men moest hoge premies gaan betalen voor ziektekosten en ook de kosten voor gas, water en elektriciteit stegen per jaar. Dat had allemaal met de privatiseringen te maken, hierdoor konden de kapitalisten hun prijzen elk jaar flink verhogen!
Ooit waren de Zweedse scholen de beste van de wereld. Tegenwoordig zijn ze gematigd en staan niet meer aan de top. Veel jongeren in achterstandswijken voelen zich in de steek gelaten door de politiek en de maatschappij. Het ''rijke'' Zweden kent een enorme achteruitgang in verschil tussen rijk en arm. Ooit waren de verschillen in rijkdom gering, maar tegenwoordig staat Zweden op nummer 14 in een lijst van 34 OECD landen. In een rapport van de OECD wordt vermeld dat Zweden enorm gezakt is op de lijst van verschil in rijkdom.
In het stadsdeel Husby van Stockholm, werd recent een openbaar gezondheidszorg centrum gesloten. Er kwam een privé kliniek voor in de plaats. Man kan natuurlijk werd raden dat de prijzen veel honger zijn in de privé kliniek, dan in dat openbare gezondheidscentrum. Ook jongeren centra's zijn de laatste jaren gesloten, wat ertoe leidt dat jongeren geen plek hebben om samen te komen!
Maar wat vooral woede veroorzaakt is de werkeloosheid. Veel jongeren van buitenlandse afkomst zijn werkeloos in Zweden. Net als in Nederland heerst er discriminatie en werkgevers willen niet snel jongeren in dienst van buitenlandse afkomst. Ook de houding van rechtse politici versterkt de woede. Die zeggen dat buitenlandse jongeren zich moeten aanpassen en zich ''Zweeds'' moeten gedragen. Ook de hardheid van de politie versterkt de woede. ''In rijkere blanke wijken gedragen de politie agenten zich niet zo wreed'' zeggen veel jongeren als ze het over politie geweld hebben!
De rellen die ontstonden in mei 2013, zijn het resultaat van veel problemen. Het begon allemaal toen de politie een 69 jarige man dode. De politie beweerde dat de man zich asociaal gedroeg en dat hij de politie aanviel. Daarop werd beweerd dat de man overleden was op weg naar het ziekenhuis. Maar getuigen zeggen dat de man al dood was toen de ambulance kwam. De politie loog dus en dat versterkte de woede die al heerste onder jongeren. Volgens hun had de politie moedwillig gelogen om te verduisteren dat men geweld had gebruikt.
Hierop begonnen jongeren en mensen te demonstreren tegen de politie. Enkele jongeren gebruikte deze demonstraties om vernielingen aan te richten. Dit was precies wat de politie nodig had en met brut geweld werden alle demonstranten aangevallen. De media verkocht het alsof alle demonstranten behoorde tot de vandalen. Volgens sommige getuigen begonnen de vandalen pas met vernielingen toen een politie hond een moeder aanviel die haar 14 jarige zoon kwam weg halen. Toen de politie aanviel was de woede compleet.
Racisten speelde ook een smerig spel. Ze kwamen op de rellen af en riepen racistische woorden om de jongeren nog kwader te maken. Woedend over de racistische woorden, de hardheid van de politie en de sociale ongelijkheid, begonnen enkele jongeren fysiek geweld te gebruiken. De politie sloeg terug met waterkanonnen en honden. Bij de rellen werden uiteindelijk twee mensen gedood en velen raakte gewond!
Revolutionair socialisten veroordelen de vandalen en iedereen die vernielingen aangericht heeft. Het is contraproductief om auto's in brand te steken en winkelruiten te vernietigen. Maar wij veroordelen ook het politie geweld dat deze rellen gedeeltelijk uitgelokt heeft. De hardheid waarmee ook onschuldigen te maken kregen is onacceptabel. Ook heeft de politie niets gedaan tegen de racisten die aanwezig waren en haat zaaide!
Een onafhankelijk onderzoek naar de oorzaken van de rellen en het politie optreden is nu nodig. De Socialistische Rechtvaardigheidspartij eist dat er een einde komt aan de massieve werkeloosheid onder jongeren en de racistische politiek van de werkgevers, ook moeten de privatiseringen stoppen. Om het neoliberalisme te stoppen moeten meer acties gehouden worden. Acties tegen het kapitalisme, racisme en politie geweld!
Deze rellen zijn niet ontstaan omdat enkele ''buitenlandse'' jongeren graag dingen wouden vernielen. Ze zijn ontstaan omdat armoede en sociale ongelijkheid, de laatste 23 jaar enorm gegroeid zijn. Jongeren van buitenlandse afkomst zijn extra kwetsbaar, omdat ze gediscrimineerd worden door politici, media en werkgevers. Natuurlijk moeten de vandalen die schade aanrichten opgepakt en bestraft worden. Maar om zoiets te voorkomen moeten de oorzaken onderzocht worden. Al 23 jaar heerst in Zweden het neoliberale kapitalisme, waarin de vrije markt God is en concurrentie Koning!
Klassenstrijd is nodig, daarom organiseert de Socialistische Rechtvaardigheidspartij verschillende acties. Het doel van de acties is de versterking van het klassenbewustzijn onder jongeren en arbeiders. Zodat men gezamenlijk kan strijden tegen het kapitalisme!
Socialistische Rechtvaardigheidspartij
samen met andere linkse groepen
tegen racisme, discriminatie en kapitalisme!
