Van SDP naar CPN, VCN, NCPN en VCP

In 1909 werd de Sociaal Democratische Partij ( SDP ) opgericht in Nederland. Deze partij ontstond na een royering in de Sociaal Democratische Arbeiders Partij ( SDAP ). Revolutionair socialisten onder leiding van David Wijnkoop werden uit de SDAP gezet omdat ze trouw bleven aan de idealen van het revolutionaire socialisme, terwijl de partijleiding juist een gematigde socialistische koers wou varen. De SDP kreeg in 1918 de naam; Communistische Partij Holland ( CPH ) en in 1935; Communistische Partij van Nederland ( CPN ). Na de opkomst van Joseph Stalin werd de CPH en later CPN een spreekbuis van Moskou en bleef dat tot 1982, toen de partij de hele marxistisch-leninistische ideologie overboord wierp. Dogmatische stalinisten stichtte hierop het Verbond Communisten in Nederland ( VCN ) dat in 1992, de Nieuwe Communistische Partij van Nederland ( NCPN ) werd. De Verenigde Communistische Partij ontstond door een scheuring in de NCPN in 1999!

Anno 2014 bestaan er in Nederland twee communistische partijen die zich beroepen op het marxisme-leninisme, door ons revolutionair socialisten stalinisme genoemd, omdat wij het regime van Stalin ( en zijn opvolgers ) niet als socialistisch erkennen. Echter beide partijen spelen geen grote rol van betekenis op het politieke toneel in Den-Haag. De Nieuwe Communistische Partij van Nederland ook wel NCPN, bestaat voornamelijk uit oude CPN'ers, die het niet eens waren met de afschaffing van het marxisme-leninisme ( stalinisme ) in de oude CPN. De Verenigde Communistische Partij is alleen actief in het noorden in twee gemeentes, maar is veel minder dogmatisch in leer dan bijvoorbeeld de NCPN. Toch baseren de NCPN en VCP zich nog wel op het ''reëel bestaande socialisme'' dat door Lenin's opvolgers is gevoerd en blijven ze de Sovjet-Unie een ''socialistische'' natie noemen, wat revolutionair socialisten verwerpen!


De ondergang van de Communistische Partij van Nederland is direct te vertalen in de mislukking van het stalinisme als politiek en economisch systeem. Dit systeem van een eenpartijstaat, een totalitaire dictatuur en de heerschappij van een elitaire bureaucratie, stortte na 1989 volledig in elkaar. Stalinistische landen zoals China en Vietnam hadden zich in de jaren 80 al bekeerd tot het kapitalisme en waren in staat om de macht van de partij bureaucratie veilig te stellen. Cuba en Noord Korea weigerde om zich te bekeren, ook al heeft Cuba meer stappen gezet richting een markt economie dan Noord Korea!

In Nederland is de CPN nooit een massapartij geworden zoals de Italiaanse Communistische Partij of de Portugese Communistische Partij. Misschien komt dat omdat in Nederland het klassenbewustzijn nooit zo goed ontwikkeld is geweest. De PvdA in Nederland werd gezien als de partij van de arbeidersklasse en dat is tot de jaren 80 min of meer zo gebleven. Wel had de CPN in 1946 meer dan 10% van de stemmen weten de winnen, mede door hun strijd tegen de nazi's. Echter omdat de partij toen al stalinistisch was en Joseph Stalin kritiekloos achterna liep, verloor de partij snel stemmen. In 1959 had de CPN nog maar twee zetels in de tweede kamer!

Dat is altijd het probleem van de communistische partij geweest. Vanaf 1927 omarmde ze de dogma dat Stalin altijd gelijk had. Kritische communisten zoals Henk Sneevliet verlieten daarop de CPH. Door het stalinisme is de partij nooit aantrekkelijk geworden, behalve voor naïeve idealisten die het communisme als religie hanteerde. Zo had partijleider Paul de Groot een gigantisch portret van Stalin in zijn kleine flat hangen. Het portret was zo groot dat het bijna een gehele muur in beslag nam. Binnen de CPH en later CPN was ook geen spraken van democratische debatten. Alles wat het partijbestuur bepaalde moest men kritiekloos aanvaarden. De stalinisten beweerde dat dit democratisch centralisme was, wat overgenomen werd door de kapitalistische media. In werkelijkheid had de organisatie structuur van een stalinistische partij niets te maken met wat Lenin, democratisch centralisme noemde!

Onder democratisch centralisme bestaat er enorm veel vrijheid van meningsuiting. Over ieder onderwerp moet open gedebatteerd worden volgens Lenin. Echter wanneer een besluit door de meerderheid is genomen, dan moet de minderheid dit besluit steunen en uitvoeren. Als de minderheid tegen het democratische besluit ingaat, dan zijn ze in overtreding van het democratisch centralisme. Echter de stalinisten draaien alles om en geven enorm veel macht aan de top van de partij. Alleen die mogen debatteren, niet de partij zelf. Als de top een besluit genomen heeft dan wordt er geëist dat alles leden dit kritiekloos aanvaarden, wat natuurlijk niet overeen komt met Lenin's visie. Die vond namelijk dat in de gehele partij gedebatteerd moet worden!

De CPN was een hechte gemeenschap waarin je gesteund werd door elkaar, minst je geen kritiek gaf op het beleid van Paul de Groot en zijn rechterhand Marcus Bakker. In de jaren 50, bracht deze Marcus Bakker een boekje uit genaamd; ''CPN in de oorlog'' waarin kritische Nederlandse communisten zwart gemaakt werden. Het ''Rode Boekje'' was een typisch stalinistisch product, bedoeld om trouwe CPN'ers te hersenspoelen met leugens en onwaarheden over kritische communisten. Ex-CPN'ers die zwart gemaakt werden waren onder andere; Gerben Wagenaar, Henk Gortzak, Frits Reuter, Bertus Brandsen en Rie Lips-Odinot. Later werd duidelijk dat Paul de Groot het boekje had geschreven en niet Marcus Bakker!

De eerste Nederlandse partij die zich volledig baseerde op het revolutionaire socialisme ( marxisme ) was de Sociaal Democratische Partij ( SDP ). Om de oprichting van deze partij te begrijpen moeten we kijken naar de geschiedenis van het socialisme in Nederland. Tot 1919 mochten vrouwen niet stemmen en was er spraken van kiesrecht alleen voor mannen. Het was zelfs nog zo dat tot 1900 alleen rijke mannen mochten stemmen, mannen met geld. Van een vrije democratie was dus geen spraken, tolerantie voor socialisten was ook behoorlijk laag. De conservatieve heersende klasse rond het Huis van Oranje gedroeg zich vreselijk elitair. In hun ogen hadden zij het recht om Nederland te besturen en socialisten zoals Ferdinand Domela Nieuwenhuis werden door hun gehaat!

Domela Nieuwenhuis was een christelijke predikant die het geloof echter afzweerde nadat hij niet meer kon leven met het elitaire gedrag van de christelijke kerken in Nederland. Hij minachtte de manier waarop de kerken de arbeiders dom en achterlijk hielden. Hun conservatisme en pro-kapitalisme raakte hem diep en hij verwerp de religie. Ferdinand Domela Nieuwenhuis stichtte in 1881 de Sociaal Democratische Bond ( SDB ), de eerste socialistische partij van Nederland!

De uitgangspunten van de SDB waren:
  1. algemeen kiesrecht
  2. afschaffing van het koninkrijk, invoering van de republiek
  3. afschaffing van leger en vloot
  4. gelijke rechten voor mannen en vrouwen
  5. Indonesië los van Nederland 

In de praktijk werd dit bijvoorbeeld uitgewerkt in:
  • invoering van sociale verzekering
  • verbod op kinderarbeid onder de 15 jaar
  • gratis onderwijs
  • een zes-urige arbeidsdag voor vrouwen met betaald verlof bij zwangerschap en bevalling
  • meer en betere woningen voor arbeiders
  • verbetering van het gevangeniswezen
  • stoppen van de oorlog in Atjeh

Natuurlijk waren liberalen en conservatieven fel tegen deze ideeën. Vooral de liberalen die 100% achter de kapitalisten stonden. Ook het verbod op kinderarbeid werd door hun verworpen, want veel bedrijven draaide op kinderarbeid in 1881. Kapitalisten werden rijk door het uitbuiten van arme kinderen uit arbeidersgezinnen. Conservatieven hekelde de invoering van het algemeen kiesrecht, de afschaffing van de monarchie en het anti-kolonialisme!

In 1894 werd de Sociaal Democratische Arbeiders Partij opgericht. Ferdinand Domela Nieuwenhuis werd echter niet lid omdat hij de parlementaire democratie verwierp. De SDAP was vooral een evolutionaire partij en wou via hervormingen het socialisme bereiken. Tussen 1894 en 1909 waren veel debatten tussen revolutionaire socialisten en evolutionaire socialisten. Uiteindelijk besloot de partijleiding om de revolutionairen te royeren tijdens het partijcongres in 1909. De SDAP zou uiteindelijk steeds gematigder worden en in de jaren 30 zelfs pogingen doen om deel te worden van een kapitalistische regering. Na de tweede wereld oorlog werd de SDAP niet opnieuw opgericht, maar nam de Partij van de Arbeid ( PvdA ) haar plaats in. Het reformisme van de SDAP zou uiteindelijk leiden tot de verrechtsing van de sociaal democratie in Nederland!

De revolutionair socialisten stichtte de Sociaal Democratische Partij en wonnen in 1918, hun eerst twee kamer zetels. In november 1918 veranderde de partij van naam en werd de Communistische Partij Holland. Dit was in navolging van de Russische communisten die zich niet meer sociaal democratisch wouden noemen. De oude term communistisch werd weer gebruikt, een term die sinds de dood van Marx niet meer in gebruik was. In 1919 werd de Communistische Internationale opgericht en de CPH werd lid. Hun doel was de wereldwijde revolutie en de compromisloze strijd tegen de monarchie, het kapitalisme en het westerse kolonialisme!

Met de opkomst van Joseph Stalin na de dood van Vladimir Lenin, veranderde de communistische partijen. Stalin zorgde ervoor dat zijn aanhang versterkt werd, kritische communisten zoals de journalist Henk Sneevliet voelde zich steeds minder thuis in de CPH. Toen Stalin alle tegenstanders binnen de Unie Wijde Communistische Partij in de Sovjet-Unie royeerde stapte Sneevliet uit de CPH. In de jaren die volgde royeerde de Stalin aanhangers meer en meer communisten, die niet de lijn van Moskou trouw waren. Uiteindelijk besloot de partij om te pleiten voor een Nederlands socialisme, daarom werd de CPH hernoemt in Communistische Partij van Nederland, waarin men duidelijk wou maken loyaal te zijn aan de Nederlandse identiteit, het internationalisme werd opzij gezet!

De CPN steunde de burgerlijke Spaanse Republiek en noemde revolutionair socialisten en anarchisten die vochten voor een socialistisch Spanje; ''klassenverraders'' en ''spionnen van Hitler''. Tegenstanders uitschelden voor aanhangers van Hitler was heel populair onder CPN'ers in de jaren 30. Vooral de Revolutionair Socialistische Partij van Sneevliet kreeg vaak genoeg te horen dat ze ''trotskistische-fascisten'' waren. De CPN steunde het verdrag tussen Nazi Duitsland en de Sovjet-Unie in 1939 en hield haar mond toen Hitler en Stalin hun legers op Polen richtte. Kritiek op Adolf Hitler bleef beperkt binnen de partij, men bekritiseerde liever de SDAP en de burgerlijke partijen. De CPN riep ook niet op tot massaal verzet toen de nazi's, Nederland binnen trokken in mei 1940!

Pas na de februari staking van 1941, begon de CPN met massief verzet tegen de bezetter. Moskou moet daar niet blij mee geweest zijn, want Stalin had alle communistische partijen verboden om openlijk te strijden tegen Hitler. Want het niet aanvalsverdrag tussen Berlijn en Moskou was heilig voor Stalin en zelfs toen de Duitsers hun troepen mobiliseerde voor de grens, bleef hij vertrouwen op Hitler. De Sovjet dictator zou snel uit zijn droom ontwaken, op 22 juni 1941 viel Nazi Duitsland de Sovjet Unie aan. Stalin was compleet verrast en durfde zich twee weken niet te vertonen. Toen pas gaf Moskou het bevel aan alle communistische partijen om de Duitsers massief tegen te bevechten!

De CPN'ers deden goed en dapper werk tegen de bezetter. Hun moed en daadkracht is in de jaren 50 gemarginaliseerd door de heersende klasse en de anticommunistische media. Maar tegenwoordig weten we hoe dapper CPN'ers vochten voor de bevrijding van Nederland. Vele hebben hun strijd met dood beknopt, zo ook Hannie Schaft. Deze 25 jarige jonge vrouw met rood haar zat in het verzet, het communistische verzet ook al was ze nooit lid geweest van de CPN. Op 17 april 1945 werd Hannie Schaf door de Duitsers geëxecuteerd, nadat ze opgepakt was voor verzetswerk. Na de oorlog vreesde het anticommunistische establishment, dat Hannie Schaft's herdenking een icoon werd voor communisten. Dus deed de criminele Nederlandse overheid veel moeite om haar herdenking tegen te houden. Met pantserwagens en gewapende politie agenten werd de toegang naar de begraafplaats ontzegt. Oude verzetsstrijders voelde zich verraden door de overheid, maar die hield stand en verbood talrijke herdenkingen in de jaren 50!

Na de oorlog genoot de CPN best wat populariteit. Maar dat verdween snel door hun steun aan de totalitaire Sovjet-Unie en de Korea Oorlog, die door de media als Strijd tegen het Communisme werd neergezet. Noord Korea werd volledig gesteund door Paul de Groot en de CPN steunde ook het neerslaan van de Hongaarse opstand in 1956. Hierdoor verloor de partij veel stemmers wat resulteerde in slechts twee zetels bij de verkiezingen van 1959.

Eind jaren 60 nam Marcus Bakker het roer van Paul de Groot over. Bakker was in de jaren 50 al hoofdredacteur van ''De Waarheid'' en lid van de tweede kamer sinds 1956. Een vurige stalinist en niet vies om bureaucratische methodes te gebruiken om critici binnen de partij te royeren en hun leven moeilijk te maken. Maar Bakker was ook een goede spreker en de hete adem in de nek van de PvdA. Men zei wel eens dat de sociaal democraten alleen nog links waren, omdat ze de hete adem van Marcus Bakker konden voelen in hun nekvel!

Aan het einde van de jaren 70 groeide het verzet tegen het dogmatisme stalinisme in de CPN. Een nieuwe generatie leden wouden niet langer Marx en Lenin zien als dogma's. Men wou ook dat de partij zich ging inzetten voor homoseksuelen en feminisme. In de jaren 80 kwam de overheid met de eerste bezuinigingen op de sociale zekerheid. De CPN verzette zich fel tegen de aanvallen van CDA, PvdA en D66 onder de kabinetten Dries van Agt. In 1982 werd Marcus Bakker vervangen door Ina Brouwer. Zij was geen dogmatische stalinist, maar ook geen revolutionaire leidster. Brouwer behoorde tot de jonge generatie CPN'ers die tegen de autoritaire partijcultuur waren!

Op het partijcongres in 1982 haalde de hervormers een grote overwinning. Het marxisme-leninisme werd uit de partijstatuten gehaald. Hierop stichtte dogmatische CPN'ers een fractie groep met de naam; Horizontaal Overleg van Communisten. Een ironische zet omdat fracties binnen de partij altijd verboden waren. Twee jaar later verlieten de stalinisten de CPN en stichtte het Verbond Communisten in Nederland ( VCN ). Ondertussen verrechtste de partij steeds sneller, men werd burgerlijk en meer sociaal democratisch. Hierop verlieten bijna 2.000 leden de partij tussen 1984 en 1985. De ondergang van de CPN kwam in zicht!

In 1987 verloor de CPN haar laatste kamer zetels. Toen ging het snel met de degeneratie van een partij die zich zag als voorhoede van het proletariaat. Meer en meer leden zegde hun lidmaatschap op. Bijna 5.000 hadden de CPN tussen 1984 en 1989 verlaten. Ina Brouwer zocht contact met de Pacifistische Socialistische Partij en de Politieke Partij Radicalen. Weer ironisch omdat de PSP en CPN elkaar altijd gehaat hadden. Onder Paul de Groot bevocht de CPN alles wat de PSP zei en deed, ook al waren de opvattingen van de pacifistische socialisten in lijn met die van de CPN!

GroenLinks werd de naam van de lijstverbinding tussen de drie partijen. Maar een socialistisch alternatief kwam er niet uit. Dat deed de CPN weinig meer, toen het stalinisme in Oost Europa in elkaar zakte, verloren vele hun geloof waar ze zo lang in geloofde. Vlak voor het einde van de Sovjet-Unie hief de Communistische Partij van Nederland zich op in 1991. Een groep communisten weigerde om de opheffing te aanvaarden en zocht contact met het VCN, een jaar later werd de Nieuwe Communistische Partij van Nederland opgericht!

Ina Brouwer werd leidster van GroenLinks in 1994 en pleitte nooit voor socialisme. GroenLinks verrechtste samen met de PvdA en is tegenwoordig een groene liberale partij. Het kapitalisme is geen probleem voor de partij waarin de CPN opging. De NCPN doet niet meer mee met landelijke verkiezingen en wint alleen nog stemmen in de noordelijke provincies. Daar was de oude CPN bijzonder sterk en waar de geest van de partij nog leeft. Echter in 1999 ontstond een splitsing toen de NCPN het project; Blauw Stad steunde. Een deel van de partij vond dit project echter elitair en alleen goed voor mensen met veel geld. Dus splitste zich deze groep los van de partij en stichtte de Verenigde Communistische Partij. Anders dan de NCPN is de VCP minder dogmatisch in leer en meer praktijk gericht!

De ondergang van het officiële communisme in Nederland is helemaal de schuld van de CPN zelf geweest. Hun stalinistische leer en dogma's, hebben nooit veel steun gewonnen. Hun slaafse loyaliteit aan Moskou was ook een oorzaak. De kapitalistische media had gewoon gelijk als men zei dat de CPN een hond was van Rusland. Pas na 1982 veranderde dat, zeker nadat de Sovjet-Unie zelf met hervormingen kwam onder Micheal Gorbachev!

Had men de CPN kunnen redden? Ja, als men terug viel op het echte revolutionaire socialisme van Marx en Lenin. Maar de CPN leden waren niet meer in staat om terug te gaan. Er heerste desillusie in de ideeën van Marx en Lenin door de verhalen over de corruptie, armoede en inefficiëntie in de Oost Blok landen, die de CPN altijd als ''socialistische heilstaten'' omschreef. Toen de Sovjet-Unie implodeerde, capituleerde de meeste communisten voor de leugens en onwaarheden die politiek rechts verspreiden. Marcus Bakker bleef tot 1999 lid van GroenLinks, totdat die partij de bombardementen op Servië steunde. Vlak voor zijn dood in 2009 gaf hij toe dat hij fout was geweest in zaken de Sovjet-Unie en het Oost Blok. Echter in tegenstelling tot veel CPN'ers bleef Marcus Bakker trouw aan het marxistische socialisme!


De Communistische Partij van Nederland was vanaf 1927
tot 1982 een stalinistische partij!

Strijd, Solidariteit, Socialisme

Strijd, Solidariteit, Socialisme