De luchthaven van de hoofdstad Tripoli laat duidelijk zien wat de gevolgen zijn van deze sektarische oorlog tussen stammen, milities en politici. In februari 2011 drongen duizenden naar de luchthaven om het geweld te ontvluchten. Dat waren vooral gastarbeiders die in Libië werkte in de olie industrie. Toen de rebellen in augustus de hoofdstad naderde, werd fel om de luchthaven gevochten. Ondanks dat enkele toestellen vernietigd werden bleef de schade beperkt. De luchthaven ging weer open en Libyan Airlines begon weer met vliegen, alles leek goed te komen!
Tussen oktober 2011 en mei 2014 ging het echter goed mis. Ruzies en conflicten ontstonden tussen verschillende stammen en milities. Deze conflicten zijn allemaal terug te brengen tot een simpel feit: Libië bestond tot 1951 niet als zelfstandige natie. Het land was opgericht toen de Italianen vertrokken. Koning Iris was een monarch uit Benghazi, dus de westerse Libiërs mochten hem al niet. Zeker omdat de autoritaire koning alle macht naar zich toe trok en een absolute monarchie oprichtte. Die monarchie koos de kant van het westen en steunde de VS en andere conservatieve Arabische koninkrijken. Idris wou niets weten van de populaire Egyptische president Nasser, die door jonge Arabieren verheerlijkt werd. In het Koninkrijk Libië waren de progressieve idealen van Nasser, niet gewenst onder de conservatieve monarchisten!
In september 1969 greep het leger de macht. Een 27 jarige officier genaamd Muammar Gaddafi werd leider van de Revolutionaire Commandoraad volgens Egyptisch voorbeeld. De nieuwe Libische Arabische Republiek werd geen democratie, maar Gaddafi nationaliseerde wel de productie middelen en gaf welvaart aan de lagere sociale klassen, wat hem populariteit opleverde. In 1977 werd de Socialistische Volks Libisch Arabische Jamahiriya opgericht. Volgens Gaddafi was deze staatsvorm superior aan het Russische stalinisme en de westerse parlementaire democratie. Op papier was de Jamahiriya een soort raden-democratie, massieve raden van normale mensen zouden heersen. Gaddafi was slechts de ''Gids van de Revolutie'' of ook wel de ''broederlijke leider''. Maar via de ''Revolutionaire Comités'' ( RC ) hield hij alle macht in handen. Wie kritiek had op Gaddafi werd door de RC's hard handig aangepakt!
Gaddafi steunde bijna elke groep die anti-Amerikaans was. Zo konden anti-imperialistische groepen trainingen ontvangen in Libië. De PLO van Yasser Arafat, de Duitse; RAF en ook het Japanse Rode Leger trainde in het land van de ''liever broederlijke'' leider. In 1986 besloot Ronald Reagan om Gaddafi te doden. Amerikaanse vliegtuigen probeerde hem in zijn eigen huis te raken. Maar de Gaddafi familie werd gewaarschuwd en kon op tijd de schuilkelders in gaan. Eind jaren 90 besloot de Libische leider dat het anders moest. Het stalinisme was verdwenen en Libië stond geïsoleerd in de wereld. Dus zweerde hij het terrorisme af en in 2003 werden stappen ondernomen, om het kapitalisme in te voeren. Vooral de westerse olie-bedrijven waren dol blij met de markt hervormingen van Muammar Gaddafi!
Na jaren van isolatie stond Libië weer in de schijnwerpers van de wereld. Het land had zich geopend en Gaddafi werd zelfs de Koning der Koningen genoemd door Afrikaanse leiders. Dit omdat de Libische leider zich had ingezet voor Afrika. Vooral na 1977 keek Gaddafi meer naar Afrikaanse landen dan naar Arabische. Het was Libië die aandrong tot de oprichting van de Afrikaanse Unie in 1999 en steunde Nelson Mandela tegen Apartheid. Echter het Libische volk was niet tevreden, de markt hervormingen waren slechts goed voor een kleine elite, voornamelijk de familie van Gaddafi zelf. Vooral de dochter van de ''lieve broederlijke'' leider leeft in een monster villa met ondergronds zwembad. Ook zijn zonen leefde in prachtige paleizen, vol met luxe producten waar Libische arbeiders alleen van kunnen dromen!
Onder invloed van de Arabische opstanden tegen dictators, keerde jongeren in Benghazi zich tegen het regime van Gaddafi. Die stuurde politie op de demonstranten af, maar die bleven maar groeien. Eind februari namen ze bezit van de stad en werd de gehate groene vlag van de Jamahiriya verscheurd. De jeugdige rebellen namen de oude monarchistische vlag weer aan. Deze vlag werd door anti-Gaddafi Libiërs gebruikt. Revolutionair socialisten waarschuwde dat het gebruik van deze vlag, niet door iedereen gesteund zou worden. Gaddafi wist inderdaad nog veel aanhang te mobiliseren, zeker omdat de NAVO de rebellen ging ondersteunen!
Tussen februari en oktober 2011 vochten Libische rebellen tegen het leger van de Jamahiriya. Dit leger was echter nooit optimaal en zwaar onderontwikkeld. Veel soldaten liepen ook over naar de rebellen. Met de luchtsteun van de NAVO wisten de rebellen in augustus, de hoofdstad Tripoli te bereiken. Na enkele dagen vechten was de hoofdstad bevrijd en trokken de laatste Gaddafi soldaten zich terug naar Sirte, de geboorteplaats van hun leider. Daar begon de laatste fase van de eerste Libische burgeroorlog. Op 23 oktober probeerde Muammar Gaddafi te vluchten in een konvooi. NAVO toestellen vielen aan en de Libische leider moest dekking zoeken in een pijpleiding. Daar vonden de rebellen hem. Nadat ze hem ronddroegen, sloegen en intimideerde werd Gaddafi in het hoofd geschoten en overleed!
Vele dachten dat de dood van Gaddafi het einde was van de burgeroorlog. Dat klopte slechts gedeeltelijk. Het vechten stopte, maar de milities bleven bestaan. Ook al werd het Nationale Leger van Libië opgericht, de stammen en milities bleven bewapend. Politiek gezien heeft Libie geen ervaring met verkiezingen. Politieke partijen waren onder zowel Koning Iris als Muammar Gaddafi verboden. Na de ondergang van de Jamahiriya werden politieke partijen opgericht. Maar de meeste Libiërs snappen niets van politiek. Dat zie je ook aan hun stemgedrag, de meeste politici die gekozen werden waren onafhankelijk, niet gebonden aan een politieke partij. De eerste verkiezingen vonden plaats in juli 2012, Het Libische Generale Nationale Congres ( GNC ), moest het parlement gaan worden van de nieuwe Staat Libië!
Echter er waren veel onenigheden en debatten. Wat moest het nieuwe Libië voorstellen, een seculiere democratie, een democratie met islamistische opvattingen? Veel ruzies waren het gevolg, vooral tussen seculiere democraten en islamieten. Ondertussen bleven de wapens in de handen van stammen en milities, die elkaar om oude sektarische haatgevoelens graag te lijf gingen. De politiek kon weinig tegen deze milities doen, omdat men in Libië niet bekend is met eigen bestuur. Tot 2011 nam één stam ( Gaddafi's stam ) alle besluiten en moest men gewoon JA knikken!
De Libische arbeidersklasse had veel potentiaal, maar nam geen onafhankelijke stelling. Ondertussen wisten radicale islamieten populariteit te winnen, door te pleiten voor een islamistische theocratie. Veel jongeren raakte in de ban van het islamisme, zeker omdat er zo weinig sociale veranderingen kwamen. Islamistische milities begonnen met aanslagen, maar het GNC deed niets, Oppositie buiten het parlement gaven islamistische politici de schuld, die zouden alles doen om het GNC verdeeld te houden.
In juni 2013, werd een islamiet gekozen tot voorzitter van het Libische Generale Nationale Congres. Hierdoor hadden de reactionaire islamieten een meerderheid aan steun. Zij begonnen met het invoeren van strenge conservatieve regels. Zo werd het verplicht om hoofddoeken te dragen op universiteiten en er kwam een speciale religieuze politie. Libië moest islamistisch worden vonden de islamieten. De seculiere politici werden tegenwerkt en zelfs opgepakt als ze in het openbaar kritiek hadden op het islamisme. Al snel vonden veel Libiërs dat het GNC dingen deed die ondemocratisch waren. Mensenrechten organisaties hebben veel kritiek op de Libische overheid, maar die trekt zich niets aan van hun mening. In december 2013 werd de islamistische wetgeving ingevoerd, tot woede van seculiere Libiërs!
Seculiere leden van het GNC wouden verkiezingen uitgeschreven voor juni 2014. Maar dat weigerde de meerderheid van het GNC. Toch hield de seculiere oppositie verkiezingen in delen van het land. De uitslag was niet representatief te noemen. Winnares waren de seculiere nationalisten en democraten, want slechts 18% van alle stemmers kwam stemmen. De islamieten erkende de uitslag niet. Na deze (schijn)verkiezingen eiste de nationalisten de ontbinding van het GNC, hun Raad van Volksvertegenwoordigers moest het nieuwe parlement worden. Echter het GNC had al in januari besloten om nog een jaar langer aan te blijven, dit terwijl hun mandaat verlopen was!
Het Generale Nationale Congres en de Raad van Volksvertegenwoordigers staan nu lijnrecht tegenover elkaar. De strijd gaat vooral tussen het parlement van de nationalisten en het oude parlement dat door islamieten wordt bestuurd. De wortels van deze tweede Libische burgeroorlog liggen in het sektarisme van deze groepen. Vechten begon in mei van dit jaar, toen islamistische milities de aanval opende op de nationalisten. Generaal Khalifa Haftar riep alle milities op om de nieuwe regering van de nationalisten te steunen, maar dat werd ijskoud geweigerd door veel islamistische groepen. Het Libische Nationale Leger koos dan wel de kant van de nationalisten, maar is ondergeschikt aan de vele milities. Een verenigd leger bestaat in feite niet!
Omdat alle groepen onder de huidige Libische vlag vechten is het zeer moeilijk om onderscheidt te maken. De vlag van het Koninkrijk/Staat Libië wordt alleen verworpen door de aanhangers van de vermoorde; Muammar Gaddafi, die zich gesterkt voelen door het sektarisme. Zij gebruiken nog de groene vlag van de voormalige Libische Arabische Jamahiriya en zullen zeker meer steun winnen. Vooral omdat Libië onder Gaddafi tot de meer welvarende Arabische landen behoorde. Het is best mogelijk dat de aanhangers van de Jamahiriya op nostalgie kunnen rekenen bij een deel van de bevolking, nu de voormalige rebellen elkaar beschieten!
Islamisten besturen op dit moment de hoofdstad Tripoli en Benghazi. Tijdens gevechten om de nationale luchthaven werd bijna de gehele vloot van Libyan Airlines uitgeschakeld. Na de verovering van Tripoli Airport door islamieten, viel de civiele luchtvloot in hun handen. Het westen vreest dat met deze toestellen, terreur aanvallen uitgevoerd kunnen worden. Echter het is de vraag of de islamieten in staat zijn om de burgertoestellen te repareren. Door het schieten zijn veel machines beschadigd, waarvan enkele zeer zwaar.
Toen duidelijk werd dat de seculiere nationalisten de strijd om de luchthaven aan het verliezen waren, staken ze het hoofdgebouw in brand. Zo ging de passagiers hal in vlammen op. Hiermee is Tripoli Airport een treurig symbool geworden voor deze tweede Libische burgeroorlog. In 2011 nog hoopvol veroverd op Gaddafi aanhangers, in 2014 verwoest door ex-rebellen die ooit voor ''Libische vrijheid'' vochten!
Revolutionair socialisten verwerpen hun sektarisme. Wij staan in oppositie tegen de reactionaire islamieten, maar ook tegen de pro-westerse democraten en nationalisten. Arbeiders in Libië moeten onafhankelijke comités oprichten en pleiten voor een socialistisch alternatief. Deze tweede burgeroorlog is ontstaan omdat de Libische arbeidersklasse niet zelf in actie komt. Men laat zich leiden door reactionaire leiders, die de arbeiders niets te bieden hebben. Een islamistisch of seculier Libië is geen alternatief, zolang het land vast houdt aan het kapitalisme. Muammar Gaddafi was een wrede dictator, maar door deze tweede burgeroorlog, zal zijn regime verheerlijkt worden door bepaalde mensen!
Toen duidelijk werd dat de seculiere nationalisten de strijd om de luchthaven aan het verliezen waren, staken ze het hoofdgebouw in brand. Zo ging de passagiers hal in vlammen op. Hiermee is Tripoli Airport een treurig symbool geworden voor deze tweede Libische burgeroorlog. In 2011 nog hoopvol veroverd op Gaddafi aanhangers, in 2014 verwoest door ex-rebellen die ooit voor ''Libische vrijheid'' vochten!
Revolutionair socialisten verwerpen hun sektarisme. Wij staan in oppositie tegen de reactionaire islamieten, maar ook tegen de pro-westerse democraten en nationalisten. Arbeiders in Libië moeten onafhankelijke comités oprichten en pleiten voor een socialistisch alternatief. Deze tweede burgeroorlog is ontstaan omdat de Libische arbeidersklasse niet zelf in actie komt. Men laat zich leiden door reactionaire leiders, die de arbeiders niets te bieden hebben. Een islamistisch of seculier Libië is geen alternatief, zolang het land vast houdt aan het kapitalisme. Muammar Gaddafi was een wrede dictator, maar door deze tweede burgeroorlog, zal zijn regime verheerlijkt worden door bepaalde mensen!
Tripoli Airport gaat in vlammen op. Een treurig beeld van
een land dat ooit tot de welvarendste van Noord Afrika behoorde!
